Financiële beschouwingen uitgesproken tijdens raadvergadering van 2 november 2006 door Esther van Schagen
Als deelraadslid heb je een belangrijke verantwoordelijkheid, elk jaar wordt in november de begroting voor het volgende jaar vastgesteld. Daarin worden de politieke lijn en de politieke keuzes uitgewerkt, daarin staat wat het dagelijks bestuur het komende jaar (in grote lijnen) allemaal wil gaan doen. De opdracht van de raad aan het dagelijks bestuur, - het is immers de raad die de kaders meegeeft voor beleid,- wordt vertaald in concreet beleid. Het lezen, controleren, bekritiseren en doorgronden van de begroting kost ieder jaar veel tijd. Het is de drukste tijd van het jaar voor raadsleden, in korte tijd, twee weken, moeten de raadsleden een document van 215 pagina’s doorwerken en er daarna nog iets zinnigs over zeggen. Te weinig tijd vindt GroenLinks. Daarom vragen wij aan het dagelijks bestuur om de begroting volgend jaar minimaal een week eerder aan de raadsleden beschikbaar te stellen.
Elk jaar weer maakt de afdeling financiën de begroting op, en elk jaar wordt die een stukje beter. Dank bijvoorbeeld voor het trefwoordenregister. En dank voor meer inzicht in de hoogte van de algemene reserve in de weerstandsnota, de nota vastgoed en de snelle beantwoording van de vragen van raadsleden door de afdeling financiën.
Maar het kan nog beter. Bijvoorbeeld door: de jaarrekening te laten aansluiten op de begroting, zodat inzichtelijk wordt waar de verschillen zitten ten opzichte van eerdere jaren; de productraming beter aan te laten sluiten op de begroting, zodat het voor raadsleden makkelijker wordt de documenten in samenhang te lezen; maar ook door de begroting eens door te lezen op verwijzingen.
Bij nadere lezing blijkt vaak dat er wel erg makkelijk wordt verwezen, want waarom gaat er 48.000 euro meer uitgegeven worden aan hogere brandstofkosten, rijden er meer afvalwagentjes? Is de brandstofprijs structureel hoger geworden? Hebben we benzineslurpende wagentjes die aan vervanging toe zijn? Waarom kortom gaan we structureel meer geld uitgeven aan brandstof, terwijl we daar ook gezien het milieu toch juist minder aan zouden moeten uitgeven. Nu dit is maar een voorbeeld. Maar helaas leidt de begroting nog te vaak tot meer vragen dan antwoorden. En dat is jammer.
Want waar zit de financiële ruimte voor de raad. Welke keuzes zijn er vooraf gegaan aan pri en posterioriteiten. En waarom wordt die keuze niet eenvoudig aan de raad voorgelegd. Zij heeft budgetrecht, zij moet kunnen aangeven waar geld heen gaat en waar niet en waarom dan wel/niet. We zijn blij met de lijst posterioriteiten, maar we merken op dat dit dagelijks bestuur een beperkte keuze heeft gemaakt. Waarom is er niet voor gekozen een grotere oud voor nieuw zoekactie op touw te zetten, zodat de raad daadwerkelijk wat te kiezen heeft.
En dan inzicht in de romp.
Het is een prachtig woord, een prachtig begrip, de romp. Dat wat niet beweegt, maar noodzakelijk is voor de beweging van het hele lijf. Onmisbaar. Maar als je een metafoor gebruikt, dan hier nog een. Lichamen worden oud. Rompen veranderen, als je niets doet met je lijf, verschrompelt het, gaat het lubberen, of dijt het uit, wordt het oud en takelt het af. Zo ook met de romp. Wij, raadsleden, hebben niet of nauwelijks inzicht in de rompbegroting. Als je er om vraagt krijg je extra cijfertjes (waarvoor dank) maar ook die leveren meer vragen op dan dat ze antwoorden geven. Bij de evaluatie van het begrotingsproces zal dit punt dan ook nog uitgebreid moeten worden besproken.
Eerder in deze financiële beschouwingen heb ik gezegd dat de begroting 215 pagina’s bevat. Dat is te doen. Maar om dit document te kunnen lezen is het noodzakelijk om op de hoogte te zijn van ten minste vijf andere documenten. Elke vraag levert vervolgens meer informatie op, die verwerkt moet worden. Het lijkt alsof de raad overstelpt wordt met documenten, de een als uitbreiding, de andere als achtergrond en een derde als extra informatie. Je vraagt je af hoeveel documenten nodig zijn om een begroting te kunnen lezen. Maar bovenal wordt het er niet duidelijker op. De vraag die bij het opstellen van de begroting centraal staat moet niet alleen zijn hoe zorg ik dat alle gegevens in de begroting staan die nodig zijn voor het begrijpen er van, maar ook voor wie en waarom wordt het boekwerk geschreven. Ik wil simpelweg een boekwerk dat voor iedereen te begrijpen is, ook zonder hulp van de financiële afdeling op het stadhuis. Kortom duidelijk, helder en inzichtelijk. Eindeloos zoeken en graven in de begroting naar stukjes informatie is best leuk voor een keer, maar elk jaar hetzelfde spelletje herhalen wordt vervelend.
Om als raadslid de controlerende taak goed uit te kunnen voeren is het belangrijk om alle informatie te hebben/krijgen die daarvoor noodzakelijk is. We danken het dagelijks bestuur voor haar open en constructieve houding naar de raad bij de begrotingsbehandeling tot nu toe. We kijken uit naar de evaluatie van het begrotingsproces, en hopen dat met gezamenlijke inspanning de begroting volgend jaar nog beter wordt dan die van dit jaar.