Herengracht 1-103
Op de Herengracht was lange tijd het meest noordelijke rak met noodmaatregelen ingericht. De kademuur was daar verzakt en om verder gevaarlijk verzakken tegen te gaan, was het onmogelijk er je auto te parkeren. Dit beviel sommige bewoners zó goed dat zij er bij het stadsdeel om vroegen om daar een permanente situatie van te maken. Dat moest een haastklus worden: de aannemers stonden op het punt om een enkele jaren eerder vastgesteld plan uit te voeren.
Een snelle enquête onder de bewoners daar liet zien dat er inderdaad enthousiasme bestond voor het plan. Een stevige discussie in de stadsdeelcommissie volgde, met uiteindelijk een nipte meerderheid vóór het autovrij inrichten van dit rak van de Herengracht. Onder andere de uitspraak van de gemeenteraad om een hoofdgracht helemaal parkeervrij in te richten en de in de grachtengordel dalende parkeerdruk gaf de mogelijkheid om hier een nieuwe koers in te zoeken.
Inmiddels is de inrichting van de Herengracht op dit stuk vrijwel helemaal klaar – en het ziet er de prachtig uit. Enkel de bomen ontbreken nog.
Het Palenplan (en de knip Weesperstraat)
Naar aanleiding van de discussie over de Herengracht vroeg de stadsdeelcommissie om een verdere uitwerking van verkeersbeperkende maatregelen in de Grachtengordel. Een parkeervrije gracht combineert immers logisch met minder autoverkeer. Bovendien leidt een rustiger grachtengordel tot meer verkeersveiligheid en een betere bescherming van onze kades en bruggen.
Deze vraag was niet nieuw. Al jaren vraagt een deel van de bewoners van Grachtengordel, Jordaan en Haarlemmerbuurt om maatregelen om de verkeersdrukte in hun buurt terug te schroeven. In samenwerking met een aantal bewonersgroepen werd hier het palenplan voor uitgedacht. Dit is een maatregel die het auto’s verhindert om van noord naar zuid en andersom te rijden over de bruggen tussen Grachtengordel en Jordaan enerzijds, en Haarlemmerbuurt anderzijds. Auto’s kunnen wel overal komen, maar zullen de kleine straten in en om deze bruggen meer mijden. Zo wijken ze uit naar de grotere straten om het gebied, als ze niet in deze buurten hoeven te zijn.
De stadsdeelcommissie vroeg dit plan als een proef uit te voeren en sterk de vinger aan de pols te houden, bijvoorbeeld voor wat betreft signalen vanuit de nood- en hulpdiensten. Die gaven na tien dagen inderdaad aan dat, hoewel het plan uitvoerbaar was, het voor de mensen op de werkvloer extra stress opleverde en werken op het tandvlees betekende. Naar aanleiding daarvan werd de proef opgeschort. De in de tussentijd opgedane lessen worden betrokken bij eventuele toekomstige plannen om de verkeersdrukte hier op een andere manier te verminderen.
Hetzelfde geldt voor de pilot “knip Weesperstraat”. Die pilot werd namelijk in de vroege zomer van 2023 uitgevoerd. Als stadsdeel was de knip voor ons natuurlijk ontzettend belangrijk, maar waren we er politiek en bestuurlijk niet aan zet: de gemeenteraad discussieerde en besloot hierover. Op dit moment wordt de bespreking van de uitkomsten van de pilot in de gemeenteraad voorbereid. Het debat over deze maatregelen en nadenken over automobiliteit in de stad zal nog lang doorgaan.
We kunnen de proeven knip en palenplan niet zonder meer als een succes zien, maar we zien ook dat dit soort grote ingrepen de bakens verzet. Steeds meer bewoners vragen om ingrepen om ook hun straten en buurten autoluw te maken. Ondertussen voeren we stevige discussies over wie er dan wèl het recht zou moeten hebben om op elke plek te komen met de auto. Dat nood- en hulpdiensten dat recht hebben is duidelijk. Ook willen we mensen ontzien die zonder auto belemmerd worden in hun mogelijkheden. Maar daarna hebben we een debat te voeren als samenleving: moet elke bewoner voor de deur terecht kunnen, of zelfs in de straat of de buurt? En welke rol spelen openbaar vervoer, aanvullend openbaar vervoer en taxi’s ten opzichte van elkaar? We gaan een spannende tijd tegemoet, gevuld met debat – maar dat ingrijpen nodig gaat zijn, is in elk geval steeds duidelijker.
Binnenkant en Kalkmarkt
In de Lastagebuurt werd dit debat het afgelopen jaar al een aantal keer gevoerd op een heel specifieke plek: het dagelijks bestuur omarmde enthousiast een initiatief van bewoners van de Binnenkant om de parkeerplaatsen aan de huizenzijde op te heffen. Aanvullend kwam er een voorstel om parkeerplaatsen aan de huizenzijde van de naastgelegen Kalkmarkt ook op te heffen. Doel hiervan was om (eindelijk!) een goed begaanbare, voldoende brede stoep te creëren voor de voetgangers in het gebied.
Het proces om deze ingreep te doen was langdurig. De stadsdeelcommissie vroeg na een stevig debat, aan de hand van sterk verschillende geluiden uit de buurt, om een verdergaand participatietraject. Daarbij zouden delegaties uit de buurt verschillende scenario’s schetsen om voetgangersruimte te verbeteren. Uit dat traject kwamen vier verschillende voorstellen voort, waar uiteindelijk een versie van het oorspronkelijke voorstel door de commissie werd aangewezen als het beste. Dat betekent dat we het komend jaar een brede, toegankelijker stoep zullen zien ontstaan op de Binnenkant en de Kalkmarkt.